Susuz Tuvalet Çevreye ve Enerji Üretimine Destek Oluyor

Bu tuvalet, her sifon çekildiğinde, en çok ihtiyacı olanlar için su ve elektrik enerjisi ortaya çıkartıyor.
“Nano Membrane Toilet” ismi verilen ve İngiltere’de Cranfield Üniversitesi’nde Bill & Melinda Gates Vakfı tarafından desteklenen bir grup araştırmacının geliştirdiği tuvalet, Reinvent the Toilet (Tuvaleti Yeniden Yarat) projesi kapsamında ikinci bir yatırım daha aldı. Bu kendi kendine yetebilen susuz klozet, enerjiye ihtiyaç duymuyor. Dünya çapında hijyenik tuvaletlerden mahrum bırakılmış 2,5 milyar kişi için ise adeta bir oyunbozan niteliğinde.
Cranfield araştırmacılarından Alison Parker, “2016 yılında milyarlarca insanın hijyenik olmayan şartlarda tuvalete gidiyor olması çok trajik.” diyor. “Bu ortaya sağlık, haysiyet ve güvenlik sorunları çıkartıyor.”
Gates Vakfı’nın proje kuralları gereği, Nano Membrane Toilet (Nano Zarlı Tuvalet) su, enerji ya da herhangi bir kanalizasyon sistemi kullanmıyor. Çalışma şekli ise şu: Atık, tuvaletin alt bölümünde bir kovada toplanıyor. Kullanıcı tuvalet kapağını kapattığı zaman, bu aksiyon kovanın dönmesine ve eklemeli konteynere atığın boşaltılmasına yol açıyor. Katı atıklar dibe çökerken sıvılar üste çıkıyor, böylece işleme süreci için farklı bölmelerde ayrıştırılmasını sağlıyor.
Atıklardan gelen su, özel bir içi bütünüyle fiber zarda buhar olarak çekiliyor ve arındırılıyor. Sonrasında bu arındırılmış buhar, yeniden suya yoğunlaştırılıyor ve tuvaletin önünde kullanıcının sonradan toplayabilmesi için bir konteynerde biriktiriliyor. Su, bahçe sulama ve çamaşır yıkama gibi işlemler için yeteri kadar temizlenmiş oluyor.
Sudan arınan katı atıklar ise vida şeklinde bir pompa yardımı ile bir kanal üzerinden yukarı taşınıyor. Atıklar kurutuluyor ve bir gaz dönüştürücüsüne gönderiliyor. Burada atıklar yakılarak su sistemine güç vermek amacıyla enerjiye dönüştürülüyor. Bu enerji, mobil telefonlar gibi küçük cihazların şarjına da yetebiliyor.
Parker, “Hedeflediğimiz bölgelerin bazılarında telefon şarj edebilmek, yüksek talep görüyor. Bu da ana hedefimiz olan hijyenik tuvaletin sağlayabileceği yan bir fayda olabilir.” diyor.
Takım tasarımı tamamladı, mevcut prototipler ise geleneksel bir tuvaleti andırıyor. Klozet, kişisel ev hanelerinde günde 10 kişiye kadar kullanım sunuyor ve özellikle kanalizasyon altyapısı olmayan alanlara kurulması hedefleniyor. Şehirsel alanlarda düşük gelirli olan bazı aileler, halka açık tuvaletlere ulaşabilecek kadar şanslı olabilir, ancak her ne kadar bu tuvaletler, hiçbir şey olmamasından iyi olsa da, hijyenik değiller ve özellikle suç oranı yüksek olan bölgelerde gece kullanımı için oldukça riskliler.
Nano Membrane Toilet’in küçük çaplı kullanıcı testleri önümüzdeki birkaç ay içerisinde İngiltere’de başlayacak. İlk testleri araştırma grubunun üyeleri yapacak, sonrasında ise testler Afrika’da devam edecek.
Parker, “Hiç olmazsa insanların hijyene ve haysiyete ulaşabilir olması gerekiyor.” diyor. “Umuyorum ki tuvaletimiz eşitsizliklere karşı durabilecek ve daha iyi yaşam kalitesi sunabilecek.”

Nasıl çalışıyor?

Tuvaletin mekanizması aslında çok karmaşık değil. Tuvaleti kullanan kişi, klozetin kapağını kapatıyor. Kapak kapanırken aynı zamanda içinde katı ve sıvı atık bulunan bölme de 270 derece dönerek içindeki atıkları alt bölüme boşaltıyor. Bu sırada bir kazıyıcı, bölmedeki atık kalıntılarını da temizliyor ve tuvaletin kullanılan kısmı tamamen temiz hale geliyor.
Alt bölmeye aktarılan atıklar katı ve sıvı olarak ayrıştırılıyor. Katı atıklar kurutulurken sıvı atıklar da ayrıştırılarak temiz su elde ediliyor. Haftada bir kez bölgeye gelen bir teknisyen tuvaletlerde biriken katı atıkları ve suyu topluyor. Katı atıklar enerji üretimi için kullanılırken, sıvı atıklardan üretilen su da ev sahiplerine teslim ediliyor. Tamamen temizlenen suyu içmek bile sorun teşkil etmiyor. Su, temizlik ve bitki sulama amacıyla da kullanılabiliyor.

Tuvalet kağıdı hala sorun

Susuz tuvaletin çözüm üretmediği tek konu ise tuvalet kağıdı. Kullanılan tuvalet kağıtları yine yakınlardaki bir çöp kovasına atılacak ve temizlik sorununun devam etmesine sebep olacak. Gelecekte tuvalet kağıtlarının çöpe atılmak yerine yakılarak yok edilmesini öngören bir plan da bulunuyor. Bu yöntem çok doğa dostu olmasa da en azından bölgenin temizliğine katkıda bulunabilir.
Tasarımcılar tuvaletleri kiralama sistemiyle yaymayı ve böylece kullanıcılar için fiyatları olduğundan daha aşağıya çekmeyi planlıyor. Gana, ilk denemeler için potansiyel bir yer olarak seçildi. Nano zarlı tuvaletler, Cranfield Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştiriliyor ve yakın zamanda, bir çevre koruma fuarı olan Cleantech Innovate’te finalist olduğu açıklandı. Araştırma grubunun üyelerinden Elise Cartmell, konu ile ilgili şöyle konuştu:
“Cleantech Innovate sayesinde bu yenilikçi çözümün uluslararası olarak tanınıyor oluşunu gördüğümüz için çok memnunuz. Nano zarlı tuvaletler, güvenli ve uygun fiyatlı sağlık önlemleri almayı sağlayarak milyonlarca insanın hayatını etkileme potansiyeline sahip.”