Tyge (Latinleştirilmiş ismiyle Tycho) Brahe, 14 Aralık 1546’da günümüzde İsveç sınırları içerisinde, o zamanlar ise Danimarka’da bulunan Skane’de doğdu. Her ikisi de Danimarka’nın soylu ailelerinden olan Beatte Bille ve Otto Brahe’nin en büyük oğulları olan Tycho, iki yaşındayken amcası Jürgen Brahe ve eşi Inger Oxe tarafından evlat edinildi. Kendi çocukları olmayan aile, Jürgen’in ölümüne kadar Tycho’ya baktılar.
1553 yılında üvey ailesiyle beraber Vordinborg’a giden Tcyho orada okula başladı. Öz babası Otto her ne kadar Latince öğrenmenin zaman kaybı olduğunu düşünse de, üvey ailesi bu alanda eğitim görmesi konusunda daha hevesli ve destekleyiciydi.
19 Nisan 1559’da Kopenhag Üniversitesi’ne giren Tycho, amcasının hayalini takip ederek hukuk okumaya başladı. Aynı zamanda farklı disiplinlerdeki konular üzerine de çalışan Tcyho, sonunda astronomi ile ilgilenmeye başladı. Aslında onu astronomiyle ilgilenmeye iten asıl olay 21 Ağustos 1560’da gerçekleşen Güneş tutulmasıydı. Bu olayın gerçekleşmeden önce tahmin edilmiş olması Tycho’yu çok etkileşmişti ve onu astronomiyle ilgili çalışmalar yapma konusunda teşvik etmişti. Profesörlerin de yardımıyla kendisine bu konuda yardımcı olabilecek bir gök günlüğü ve kitaplar edindi.
Ailesi, Tycho’nun yurtdışında da eğitim görüp tecrübe edinmesi gerektiğini düşünüyordu ve bu amaçla 1562 yılının Şubat ayında bir refakatçiyle beraber Leipzig Üniversitesi’ne gitmek üzere yola koyuldu. Astronomi, resmi olarak onun çalışma konuları içinde yer almıyordu ama yine de birkaç astronomi kitabı ile beraber Dürer’in takımyıldızı haritasını da edindi. Leipzig Üniversitesi’ndeyken gözlemler yapmaya başlayan Tychon, 1563 Ağustos’undan itibaren de bu gözlemleriyle ilgili notlar tutmaya başladı. Kayıt altına aldığı ikinci gözlem ileride kariyerinde çok önemli bir yere sahip olacak olan Jüpiter’le Satürn’ün kesişmesi olayıydı. Ne Kopernik’in ne de Batlamyus’un bulguları bu olay için kesin tarihi belirtememişti. Ama daha on yedisinde bile olmayan Tycho, onlardan daha iyi olabileceğini düşünüyordu ve daha sonra da bunu kanıtlayacaktı.
Tycho, ilerleyen zamanlarda Leipzig Üniversitesi’nde kendisine daha kesin tahminler yapabilmesi için ipuçlarını öğreten Bartholomew Schultz ile çalışmaya başladı. Ama aslında daha hassas tahminlerin iyi aletlerle yapılabileceğini de biliyordu. Bu nedenle de gerekli malzemeleri edinebilmek için araştırmaya başladı.
Mayıs 1565’de evine geri dönen Tycho, amcasının ölümünden sonra, 1566 yılında, yeniden yolculuk yapmaya başladı. Önce Wittenberg, daha sonra da Rostock’daki üniversitelere gitti. Rostock’tayken başka bir Danimarkalı öğrenciyle girdiği bir tartışma sonucunda burnunun bir kısmını kaybetti. Bu olaydan sonra Tycho astronominin yanı sıra tıp ve simya ile de ilgilenmeye başladı. 1567’de eve döndükten sonra kendine altın ve gümüşten yapay bir burun yaptırdı. Bu sırada babası kendisine politik bir kariyer oluşturmaya çalışsa da Tycho onu, kendisiyle beraber birkaç seyahat daha yapmak konusunda ikna etti. Önce yeniden Rostock’a, daha sonra da Basel, Freiburg ve Augsburg’a gitti. Geliştirilmiş aletler kullanarak gözlemler yapmaya devam ederken bir yandan da yeni ve daha gelişmiş bir aletin giderlerini karşılayabilmek için yardım bulmayı başarmıştı. Neredeyse bir ay içinde kocaman bir alet inşa etti ve onu, sponsorunun şehir dışındaki arsasına kurdurttu. Aletin verdiği sonuçlar son derece hassastı, fakat o kadar ağırdı ki kurulumu için birçok kişinin uzun süre boyunca çalışması gerekiyordu. Dolayısıyla bir gecede sadece tek bir gözlem yapmaya vakit kalıyordu. Tycho bir süre sonra bu sefer de tahtadan yeni bir kadran inşa etmeye başladı.
Tycho burada muhteşem bir yaşam sürdü. Avrupa’nın dört bir yanından gelen konuklar ziyafetlerle, oyunlarla ve av partileriyle krallar gibi ağırlanıyordu. Ama adalılara pek iyi davranılmıyordu. Tycho acımasız bir toprak sahibiydi; kiralarını ödeyemeyen ada sakinleri için bir hapishane bile yaptırmıştı.
Kullandığı aletler zamanının kat kat ötesindeydi, çok özenli ve dikkatli bir gözlemci olduğu için de kusursuz sonuçlar elde etti. 777 yıldızın konumunu ölçtü ve bir katalog hazırladı; saptadığı yıldız konumlarında asla bir ya da iki dakikadan fazla hata yoktu. Elinde hiçbir teleskop bulunmadığını anımsarsak, ne kadar iyi bir gökbilimci olduğunu anlayabiliriz.
Gezegenlerin hareketlerini de ölçtü ve bu gözlemleri daha sonra öğrencisi Kepler’in eliptik gezegen yörüngeleri yasasını biçimlendirmesinde yardım etti.
Tycho, Hven’de bulunduğu süre içerisinde yedi kuyrukluyıldız gözledi ve onların, haklı olarak, aydan çok daha uzakta olduklarını söyledi; böylece Aristoteles’in kuyrukluyıldızların birkaç mil yukarıda “atmosferik bulutlar” olduğu yollu kuramına son verdi. Fakat Tycho, kısmen dinsel gerekçelerle, ama asıl Copernicus sistemine göre yıldızların son derece uzakta olması gerektiğine inandığı için (bugün gerçekten de çok uzakta olduklarını biliyoruz) Copernicus’un kuramını asla kabul edemezdi. Onun yerine melez bir sistem benimsedi: bu dizgeye göre gezegenler Güneş’in etrafında dönüyor, Güneş ile Ay ise Dünya’nın çevresinde bir yörünge üzerinde bulunuyordu.
1588’de ölen II. Frederik’in yerine geçen oğlunun kendisini desteklemekten vazgeçmesi üzerine Prag’a dönen Tycho, kentin yakınlarında imparatorun kendisine hediye ettiği Benatky şatosuna yerleşti ancak koşullar artık çok farklıydı. İmparator 1611’de, tahttan indirildi, Tycho da Prag’ın içine yerleşti. 24 Kasım 1601’de 55 yaşında ansızın öldü.
Tycho aceleci, hoşgörüsü olmayan, utanmazlık derecesinde bencil, çoğu zaman da acımasız bir adamdı. Fakat aynı zamanda da son derece zeki, kibar ve çok çalışkan biriydi.
Brahe’nin astronomiye en önemli katkısı on yıllarca süren çalışmalarının sonucnda ortaya koyduğu gezegen ve yıldızlara ait ölçümlerdi. Bunların eksiksizliği ve kesinliği dikkate değerdi. Aynı zamanda patlayan bir yıldızı ilk gözlemleyen kişi oldu. Bu olayı adlandırmak için “nova” terimini ortaya attı. Gözlemlerine dayanarak gezegenlerin Güneş’in etrafında dairesel değil eliptik yörüngelerde döndüklerini ortaya koydu. 2. Frederick’in ölümünün ardından yeni kral 4. Christian ile sorunlar yaşamaya başladı. Kral onu annesi ile ilişki yaşamakla suçladı. Brahe’i Danimarka’yı terk etmeye zorladı. Bunun üzerine kendisiyle birlikte pek çok yardımcısını Prag’a götürdü. Prag’ta yeni bir gözlemevi kurmayı planlayan Brahe bu arzusunu gerçekleştiremeden öldü. Ancak kısa bir süre sonra asistanlarından Johannes Kepler Brahe’nin verilerini kullanarak gezegenlerin hareketleri ile ilgili yasalar geliştirdi.
Bugün Tycho’nun şatosunun Hven’de bulunduğu yerde, artık, bir zamanlar orada bir bina olduğunu gösteren belirtilerin göze çarptığı otluk bir çukur bulunuyor. Hven’in Efendisinin ruhu orada yaşamaya devam ediyor.
Kaynak
Bilimveutopya.com.tr
Turkcebilgi.com
How it works
