John Nash Biyografi Akıl Oyunları Dahisi ve Bir Matematikçinin Hayatı

John Nash ismini nereden hatırlıyorsunuz? 8 dalda Oscar adaylığı olan Beautiful Mind (Akıl Oyunları) isimli filmden olabilir mi? Peki, hayatı bu başarılı filme konu olan Nobel Ödüllü John Forbes Nash Jr. kimdir, detaylarıyla öğrenmek ister misiniz? İşte matematik dehası hakkında merak edilenler:
Pek çok kişi, matematik dehasının ismini, tüm dünyada ses getiren A Beautiful Mind filminden biliyordur. Ancak filmin, ünlü ismin hayatını tastamam yansıttığını söylemek doğru olmaz. Ancak birazdan duyacaklarınızla, çok daha fazlasını öğreneceğinizi rahatlıkla söyleyebilirim.
Hayali arkadaşlarla konuşmalar, başka gezegenlerden gelen gizli mesajları çözmeye çalışmalar ve benzeri davranışlarıyla rahatsızlığını belli etmiş, yıllarca psikiyatri koğuşlarında kalmıştır. Ağır ilaç ve şok tedavileri gören John Nash, zaman zaman iyileşme belirtileri gösterse de hiçbir zaman şizofreniden tamamen kurtulamamıştır. Ancak dehası burada da işe yaramış, bir süre sonra ilaç kullanmayı bırakarak hastalığıyla kendi başına mücadele etmeyi öğrenmiştir.
Sonuçta; onun gibi bazı eksiklikleri olan daha pek çok ünlü dahi var, değil mi? Mesela; değeri yüzyıllar sonra anlaşılan önemli eserlerini verdikten sonra zihinsel çöküş yaşayan Friedrich Nietzsche, disleksi olan Albert Einstein, sağır olduktan sonra ağır depresyon geçiren Beethoven, hayatının son dönemlerinde paranoya yapıp sonunda intihar eden Ernest Hemingway ve daha pek çok ünlü kişilik, dehalarına rağmen böyle hastalıklarla yaşamışlardır. İşte şizofreni olan John Nash de diğer pek çok dahi gibi bir ömür rahatsızlığıyla uğraşmıştır. Konu hakkındaki bu kısa bilgilendirmeden sonra, Oyun Teorisi üzerindeki çalışmaları ile hafızalara kazınan John Nash’in hayat hikayesini incelemeye artık başlayabiliriz.
John Forbes Nash Jr. (13 Haziran 1928 – 23 Mayıs 2015), oyun kuramında ve diferansiyel geometri alanında köklü değişiklikler yapmış; aynı zamanda kısmi diferansiyel denklem üzerinde de çalışmış Amerikalı matematikçi.
1959’da, Nash ruhsal bozukluk belirtilerini açıkça göstermeye başladı ve birkaç yılını paranoid şizofreni teşhisiyle akıl hastanelerinde geçirdi. 1970’ten sonra, durumu yavaş da olsa daha iyiye gitmeye başladı ve 1980’lerin ortasında akademik kariyerine geri dönme imkanı buldu.
Şizofreni ile mücadelesi ve toparlanıp akademik hayatına geri dönüşü, Sylvia Nasar tarafından yazılan Akıl Oyunları isimli biyografik romanın yanı sıra Nash’i Russell Crowe’un canlandırdığı aynı isimli filme de konu olmuştur.
23 Mayıs 2015’te, Nash ve eşi Alicia Nash, taksiyle yolculuk ederken bir paralı otoyolda meydana gelen trafik kazasında hayatını kaybetti
Lisans ve yüksek lisans eğitimini Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde Carnegie Mellon Üniversitesi)’de ders çalışmadan dereceyle tamamladıktan sonra doktora yapmak için Princeton Üniversitesi’ne gitti[2]. 21 yaşında hazırladığı doktora tezi, “Oyun Teorisi”, ona uzun yıllar sonra, 1994’te Nobel Ekonomi Ödülünü kazandırdı. Genç deha, John von Neumann’ın icadı olan oyun teorisindeki sorunları çözüp kullanılır hale getirdi. 30 yaşına kadar parlak fikirleri ve göze çarpan kişiliği sayesinde hızla yükselip matematik camiasının önde gelen isimlerinden biri oldu. MIT’de profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı. Larde o zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. Nash’in şizofreni sorunları başlamadan kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. John Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde ordu adına şifre çözücü olarak çalışmıştır.
Hastalığının ilk belirtileri 1958 yılında görülmeye başladı. Bir oda arkadaşı olmamasına rağmen bir oda arkaşından bahsedip etrafındakileri korkutmuş ve oda arkadaşıyla yaptığı hayali sohbetler onun şizofren olduğunu ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu hastalığı kendi zekasını kullanarak yenmiştir.
Massachusetts Institute of Technology’de, El Salvador’lu bir fizik öğrencisi olan Alicia Lopez-Harrison de Lardé ile tanıştı. İkili Şubat 1957’de evlendi. 1959 yılında eşi Nash’i şizofreni tedavisi için akıl hastanesine yatırdı. Bu olaydan hemen sonra oğulları John Charles Martin dünyaya geldi ancak 1 yıl kadar ismi konulmadı çünkü Alicia, eşinin de bu konuda bir fikir vermesini istemişti. John Martin de babası gibi bir matematikçi oldu ve sonraları ona da şizofreni teşhisi kondu. Nash, Eleanor Stier’den 19 Haziran 1953 doğumlu bir çocuğa daha sahipti ancak ne annesiyle ne de çocuğuyla yakın ilgisi oldu.
Alicia Lopez- John Nash çifti 1963’te boşandı ve 1970’te tekrar biraraya geldi. Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, kendileri hakkında “aynı çatı altındaki iki yabancı” benzetmesini yapmıştı. Nash 1994’te Nobel Ödülü’nü kazandıktan sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran 2001’de tekrar evlendiler.
Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları arasında. Şu anda Princeton’da matematik üzerine çalışmalar yapmakta.
John Nash‘in ABD’nin New Jersey eyaletinde içinde bulunduğu taksinin yaptığı bir kaza sonucu yaşamını yitirdiği belirtildi. Kazada matematikçinin yanında bulunan eşi de yaşamını yitirdi.