Hindistan Mars Uydusu Mangalyaan

Mars Orbiter Mission (MOM) veya Mangalyaan, 5 Kasım 2013 tarihinde Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından fırlatılan bir uzay sondasıdır.

Mangalyaan, Hindistan’ın ilk gezegenler arası göreviydi. Yerli olarak inşa edilen uzay aracı, 24 Eylül 2014’ten beri Mars’ın yörüngesinde bulunuyor. Misyon, Hindistan’ı gezegene ulaşmak için ilk Asya ülkesi ve Roscosmos, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’ndan sonra dünyanın dördüncü ülkesi yaptı. Çin, Hindistan’ın başarılı Mangalyaan’ını “Asya’nın Gururu” olarak nitelendirdi.

23 Kasım 2008’de o zamanki ISRO başkanı G Madhavan Nair, Isro’nun Mars misyonunu kabul etti. Başbakan Manmohan Singh projeyi 3 Ağustos 2012’de onayladı.

Mangalyaan’ın amacı neydi?

Hindistan’ın Mangalyaan misyonu, Mars atmosferini incelemeyi hedefliyor. Amacı, Mars’ın yüzey özelliklerini, mineralojisini, morfolojisini ve atmosferini yerel bilimsel enstrümanlar kullanarak keşfetmektir. MOM’un önemli bir amacı, gezegenler arası bir görevin planlanması, tasarımı, yönetimi ve operasyonlarında gerekli teknolojileri geliştirmekti.

Mars Orbiter Mission (MOM) veya Mangalyaan’ın açıklaması

MOM, PSLV C-25’te (PSLV’nin XL versiyonu) piyasaya sürüldü. Yörüngeye başarıyla girdiğinden beri Mars yüzeyini ve atmosferini incelemek için kullandığı Mars Renkli Kamera (MCC) dahil 850 kg yakıt ve 5 bilim yükü taşıdı. Uzay aracı, Bengaluru yakınlarında bulunan ve NASA-JPL’nin Derin Uzay Ağı tarafından tamamlanan Hint Derin Uzay Ağı (IDSN) tarafından izleniyor.

Mangalyaan Maliyeti

ISRO, görevi başlatmak için 75 milyon dolar harcadı ve bugüne kadarki en ucuz Mars görevi haline geldi.

Hindistan, Mangalyaan uydusunu fırlattıktan birkaç gün sonra, NASA beş yılda ürettiği Maven isimli uydusunu fırlattı. Maliyeti 671 milyon dolardı. Hindistan’ın Mars’a gönderdiği uydunun bütçesi ise, Hollywood’un geçtiğimiz yıl piyasaya sürdüğü uzay temalı “Gravity ” filminin 100 milyon dolarlık bütçesinin dörtte üçüydü. İleri Bilimsel Araştırmalar Merkezi profesörü Roddam Narasimha, bu görevin düşük bütçeli Hint tekniğinin bir başarısı olduğunu dile getirdi ve şunları söyledi: ” Bu kadar az bütçeyle bu kadar fazla işi başararak, dünyanın uygun maliyet odaklı en iyi merkezi olduğumuzu gösterdik.” Hindistan’ın 1.360 kiloluk Mars uydusunda, gezegende hayat olup olmadığını keşfetmek için metan gazını ölçecek olan beş alet bulunuyor. Maven’in ağırlığı bunun iki katı kadardı fakat bir zamanlar hayat olduğu düşünülen gezegende, iklimin nasıl değiştiğini keşfetmek üzere sekiz adet ağır alet bulunduruyordu. Hindistan Uzay Araştırmaları Kurumu (ISRO) Başkanı, karmaşık fakat teknik açıdan iyi tasarlanmış olan bu göreve farklı, ucuz ve yenilikçi bir yaklaşımlarının olduğunu söyledi.

Zengin ülkelerin ucuz maliyetle teknolojik gelişmeleri takip etmek gibi bir eğilimleri yoktur. Ancak kalabalık nüfuslu ve kaynakları kıt bir ülkede durum farklıdır. Yaratıcı ve ucuz üretim, Hint milletinin gücü hâline geldi. Hindistan, dünyanın en ucuz otomobili (2.500 dolar), dünyanın en ucuz tableti (49 dolar) ve scooter ile çalışan un değirmeni gibi ilginç icatlar ortaya çıkardı. Hindistan’da uzay araştırmaları gibi öncelikli bir sektör için bile, ülkenin yıllık toplam giderlerinin yalnızca yüzde 0.34’ü ayrılıyor. Bu 1 milyar dolarlık uzay bütçesi, NASA’nın bütçesinin yalnızca yüzde 5,5’ine tekabül ediyor. ISRO, uygun bütçeli etkili üretimi prensip hâline getirdi. Ucuz ve sağlam uydu fırlatma kapasiteleri; Fransız, Alman ve İngiliz uyduları arasında da popülerlik kazandı. Yönetici Mylswamy Annadurai’ye göre uzay ajansının en başından sağlam bir sistem oluşturması gerekse de; 2008’deki Chandrayaan uzay roketi fırlatıldığında toplam maliyet, diğer ülkelerin aya roket fırlattıklarındaki maliyetlerinin onda biri kadardı. “Mission Mars: India’s Quest for the Red Planet” kitabının yazarı Ajey Lele Hindistan’daki roket bilimcilerin çok ucuza çalıştıklarını söylüyor. Hindistan’ın 2500 kişilik Mars ekibinin yaş ortalaması 27. Gezegenbilimci ve 2018 için planlanan Avrupa ExoMars keşfi lideri Andrew Coates, Hintlilerin bu düşük ücretli proje için küçük bir gelişme takvimi oluşturduklarını dile getirdi. Mühendisler bütün çabalarını 18 aya sıkıştırmak zorundaydı. (Diğer ülkelerde uzay araçları 6 yıldan fazla bir sürede üretiliyor.) Ya 2013’ün Kasım ayında fırlatacaklardı, ya da Güneş, Mars ve Dünya’nın bu mükemmel geometrik konuma gelmesi için 26 ay daha beklemeleri gerekecekti. Tekrarlama için yeterli bütçeleri yoktu. Amerika ve Avrupalı ajansların yaptığı gibi birden fazla model üretmek yerine, en baştan son uçuş modelini hazırladılar. Pahalı testler yapacak imkânları da yoktu. Ajey Lele, Hindistan’ın “yeni başlayan” pozisyonunda olması n ı n önceki başarısızlıklardan dersler çıkarabilme avantajı sağladığını belirtti.

ISRO, Hindistan iş dünyasının aşina olduğu bir teknikle giderlerin azalmasını sağladı: Eski teknolojiyi yeniye çevirmek. Fırlatma aracı ilk olarak 1970’lerin sonunda geliştirildi ve en son geliştirilen Yer Eş Zamanlı Uydu Fırlatma Aracı’nda bu roket itme sistemi kullanılıyor. Bu fırlatma aracının motoru 1970’lerin başlarında üretildi. Hindistanlı bilim adamlarının modülerlik dedikleri bu yaklaşım, uzay araçları ve iletişim sistemlerinin üretiminde kullanıldı. Birçok eşzamanlı projede aynı sistemleri kullanarak masraflardan tasarruf sağlandı. Annadurai, üretim bloklarının hepsinin aynı olduğunu ve böylelikle her bir proje için ayrı tasarlama gerekmediğini belirterek, “Aynı zamanda, sistemde problem yaşandığında hazırda bekleyen bir destek ekibimiz var” dedi.

Mangalyaan’ın Durumu

28 Eylül 2014’te MOM kontrolörleri, uzay aracının Mars’ın ilk küresel görünümünü yayınladı. Görüntü, Mars Renkli Kamera (MCC) tarafından çekildi. Yıllar içinde, MCC halka sunulan 980’den fazla görüntü yakaladı.

Hindistan Uzay Araştırma Örgütü (ISRO) tarafından 2013 yılında uzaya fırlatılan ve geçtiğimiz yıldan beri Mars’ı incelemekte olan Mangalyaan Uzay Aracı, Mars’ta yer alan Ophir Chasma Kanyonu’nu detaylı bir şekilde görüntüledi. Mangalyaan tarafından 19 Temmuz’da çekilen bu görüntüler, geçtiğimiz günlerde ISRO tarafından yayınlandı.
Mangalyaan Uzay Aracı tarafından 1857 kilometre uzaklıktan çekilen bu görüntüler, 317 kilometre uzunluğundaki Ophir Chasma Kanyonu hakkında yeni detayların ortaya çıkmasını sağladı. Bu görüntüleri inceleyen ISRO araştırmacıları, kanyonun oldukça karmaşık bir jeolojik yapıya sahip olduğunu ve kanyonun duvarlarının birçok katmandan oluştuğunu açıkladılar.

24 Eylül 2018’de, tasarlanan görev ömrü sadece altı ay olmasına rağmen MOM, Mars çevresindeki yörüngesinde dört yılı tamamladı. ISRO, 2024’te Mars Orbiter Mission 2 (MOM-2 veya Mangalyaan-2) adlı bir takip görevi geliştirmeyi ve başlatmayı planlıyor.

Bollywood oyuncusu Akshay Kumar’ın başrol oyuncusu Mission Mangal, 15 Ağustos 2019’da gösterime girecek. Film Hindistan’dan Mangalyaan’a dayanıyor.