Elektronik müziğin kitlelere ulaşmasında ve yeni ses dünyaları kazanmasında büyük rol oynayan öncü bir ses heykeltıraşı olan Delia Derbyshire, 1960’lı yıllarda BBC’deki ses araştırmaları stüdyosu Radiophonic Workshop‘ta yarattığı yenilikçi seslerle ve 70’li yıllarda White Noise grubuyla devam ettirdiği müzik kariyeriyle, Aphex Twin’den Chemical Brothers’a kadar birçok elektronik müzik efsanesini etkileyen bir isim.
Çalışmak için ilk başvurduğu müzik stüdyosunda kadın olduğu için işe alınmayan Derbyshire, kısa süre sonra BBC’de eleştirmenlerin klasik müzik plaklarını dinleyip değerlendirdiği Record Review programında stüdyo asistanı olarak işe girmeyi başarır. İki yıl sonra, 1962’de, kanalın televizyon ve radyo programları için yenilikçi sesler ve ses efektleri üreten birimi Radiophonic Workshop‘ta çalışmak için başvurur ve bu sefer, matematik eğitimiyle şekillenen müzikal vizyonu ve becerileriyle kendini kanıtlamış bir kadın olarak istediği işe kavuşur.
Deneysel ve yenilikçi yöntemleri sayesinde, ses sentezleyicilerin (synthesiser) icadından çok önce yepyeni, tuhaf, çekici, eğlenceli, daha önce hiç duyulmamış sesler üreten Derbyshire, BBC’de geçirdiği on bir yıl boyunca iki yüzden fazla radyo ve televizyon programına ses üretir. Bunlardan en ünlüsü şüphesiz Doctor Who dizisinin Ron Grainer tarafından yazılan ünlü tema müziği için yarattığı ses dünyasıdır.
Workshop‘ta çalışmaya başladıktan bir sene sonra, Derbyshire’den Grainer’ın dizi için yazdığı bir sayfalık partisyonu icra etmesi istenir. Sadece bas partisini ve gamlar arasında hızla yolculuk eden ana melodiyi içeren bu bestedeki “rüzgâr kabarcığı” ve “bulut” gibi orkestrasyon talimatları, Derbyshire’a dilediği gibi bir ses dünyası yaratma fırsatı tanır.
Partisyonu dinledikten sonra büyülenen ve şaşırarak “Bunu ben mi yazdım?” diye soran Grainer’a, “Yani, bir kısmını” cevabını verir Derbyshire. Ne var ki BBC, Grainer’ın ısrarlarına rağmen, Derbyshire’ın ismini jenerikte veya başka bir yerde geçirmeyi reddeder, Workshop çalışanlarının anonim kalması yönünde karar verir. Derbyshire’ın elektronik müziğe katkıları, belki de biraz da bu nedenden ötürü, ancak 90’lı yılların sonlarında tanınmaya başlanır.
Doctor Who tema müziğinin günümüzde kadar üretilen tüm versiyonları içeren aşağıdaki videodan, Derbyshire’ın ortaya koyduğu vizyonun son elli yıl içinde nasıl evrildiğini dinleyebilirsiniz. Derbyshire’ın ses dünyasını “son derece etkileyici” ve “zamansız” bulduğunu söyleyen Paul Hartnoll’un (Orbital), Doctor Who tema müziğini kendi ses dünyasıyla birleştirdiği canlı konser kaydını ise buradan izleyebilirsiniz. Bir de tabii Derbyshire’ın İbrahim Tatlıses‘e verdiği ilham meselesi var.
Doctor Who tema müziği, Avustralyalı besteci Ron Grainer tarafından yazılan ve Delia Derbyshire tarafından BBC Radiophonic Workshop’ta oluşturulan müzik parçası. 1963 yılında televizyon için elektronik müzik olarak yapılan ilk tanıtım müziklerindendir. Büyük Britanya bilim kurgu dizisi Doctor Who için açılış jeneriği olarak kullanılan parça çeşitli şekillerde sunulmuştur.
Üretken geçen bu yıllardan sonra, Derbyshire 1970’li yıllarda elektronik müziğin yöneldiği rotada aradığı heyecanı bulamaz ve müzik piyasasından çekilerek bir kitapçıda, ardından da bir sanat galerisinde çalışmaya başlar. 1990’lı yılların ortasında, yaratılmasına katkıda bulunduğu seslerin yeniden gündeme gelmesiyle, Derbyshire elektronik müzik tarihinde bir öncü olarak hak ettiği yeri alır, ayrıca diğer kadın müzisyenler ve ses mühendislerinin görünür kılınması için başka çalışmalar yapılmasına da vesile olur. Derbyshire’ın hayatı ve eserleri hakkında daha detaylı bilgi edinmek için Delia Derbyshire: Ses Heykeltıraşı belgeselini izleyebilirsiniz.
Kaynak
Sanatblog.com
