Elektrokonvülsif terapi (EKT), genel anestezi altında yapılan, beyinden küçük elektrik akımlarının geçirildiği ve kasıtlı olarak kısa bir nöbeti tetiklediği bir prosedürdür. EKT, beyin kimyasında, belirli zihinsel sağlık koşullarının semptomlarını hızla tersine çevirebilen değişikliklere neden olabilmektedir.
EKT genellikle diğer tedaviler başarısız olduğunda ve tedavinin tamamı tamamlandığında çalışır, ancak herkes için etkili olmayabilir.
EKT’ye bağlı damgalamanın çoğu, anestezi olmadan yüksek dozda elektriğin verildiği, hafıza kaybına, kırık kemiklere ve diğer ciddi yan etkilere yol açan erken tedavilere dayanmaktadır.
EKT günümüzde çok daha güvenli. EKT hala bazı yan etkilere neden olabilse de, artık mümkün olan en az riskle en fazla faydayı elde etmek için kontrollü bir ortamda verilen elektrik akımlarını kullanır.
Elektrokonvülsif terapi (EKT) nasıl çalışır?
Pek çok tıbbi tedavide olduğu gibi, EKT’nin hastalık semptomlarını gidermesinin gerçek yolu bilinmemektedir. Artık EKT’nin beyindeki sinir hücreleri arasında uyarıları veya mesajları ileten bazı kimyasalları etkilediğine inanılıyor, bu nedenle bazı zihinsel bozukluklara eşlik eden bazı biyokimyasal değişiklikleri düzeltebilir.
Araştırmalar, depresyonu olan kişilerin yüzde 60 ila 80’inin bir EKT kürü ile remisyona ulaştığını göstermiştir. Bu tedavi genellikle ilaçlar gibi diğer tedavileri denedikten sonra daha iyi hissetmeyen kişilere yardımcı olur.
Bir EKT kuru, çoğunlukla haftada üç kez verilen bireysel tedavilerden oluşur. Toplam tedavi sayısı ve sıklığı doktorunuz tarafından belirlenir. Toplam tedavi sayısı değişir – genellikle sekiz ile 19 arasında – ancak daha fazla veya daha az olabilir.
Her tedavi genel anestezi altında uyurken yapılır. Anestezi (sizi uyutacak ilaç), bir anestezi uzmanı (ilaç verme konusunda uzmanlaşmış bir doktor) tarafından damara sokulan bir iğne yoluyla enjekte edilir. Yüz maskesi ile oksijen verilecektir. Tedavi sırasında kalp atış hızınız, kan basıncınız ve oksijen seviyeniz izlenir. Yaklaşık beş ila 10 dakika uyuyacaksınız.
Her tedavi prosedürü, kafa derisi ve/veya şakak yüzeyine uygulanan iki metal disk (elektrot) arasında küçük, kontrollü bir elektrik akımı geçirmeyi içerir. Akım, beyni uyarmak için elektrotlar arasından ve beynin bir kısmından geçer. Genellikle 20 ila 90 saniye süren kontrollü bir terapötik nöbete neden olur.
Devam eden idame EKT yaptırmanız, ilaç almanız, bir terapi grubuna katılmanız veya bire bir konuşma terapisi almanız gerekebilir. Psikiyatristiniz ve destek verdiğiniz kişilerle birlikte bir tedavi ve takip bakım planı yapmanız gereklidir.
Elektro şok neden yapılır ?
Elektrokonvülsif terapi (EKT), çeşitli zihinsel sağlık durumlarının şiddetli semptomlarında hızlı ve önemli iyileşmeler sağlayabilir.
Şiddetli depresyon, özellikle gerçeklikten kopma (psikoz), intihar etme arzusu veya yemek yemeyi reddetme ile birlikte olduğunda.
• Tedaviye dirençli depresyon, ilaçlarla veya diğer tedavilerle düzelmeyen şiddetli depresyon.
• Bipolar bozukluğun bir parçası olarak ortaya çıkan yoğun bir öfori, ajitasyon veya hiperaktivite durumu olan şiddetli mani . Diğer mani belirtileri arasında karar vermede bozulma, dürtüsel veya riskli davranışlar, madde kötüye kullanımı ve psikoz bulunur.
• Katatoni, hareket eksikliği, hızlı veya garip hareketler, konuşma eksikliği ve diğer semptomlarla karakterizedir. Şizofreni ve diğer bazı psikiyatrik bozukluklarla ilişkilidir. Bazı durumlarda, katatoni tıbbi bir hastalıktan kaynaklanır.
• Demanslı kişilerde tedavisi zor olabilen ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ajitasyon ve saldırganlık .
EKT, ilaçlar tolere edilmediğinde veya diğer tedavi biçimleri işe yaramadığında iyi bir tedavi seçeneği olabilir. Bazı durumlarda EKT kullanılır:
• Hamilelik sırasında, gelişmekte olan fetüse zarar verebilecekleri için ilaçlar alınamadığında
• İlaç yan etkilerini tolere edemeyen yaşlı erişkinlerde
• İlaç almak yerine EKT tedavilerini tercih eden kişilerde
• EKT geçmişte başarılı olduğunda
Riskler
EKT genellikle güvenli olsa da, riskler ve yan etkiler şunları içerebilir:
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon. Tedaviden hemen sonra, birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilen kafa karışıklığı yaşayabilirsiniz. Nerede olduğunuzu veya neden orada olduğunuzu bilmiyor olabilirsiniz. Nadiren, kafa karışıklığı birkaç gün veya daha uzun sürebilir. Karışıklık genellikle yaşlı erişkinlerde daha belirgindir.
• Hafıza kaybı. Bazı insanlar tedaviden hemen önce veya tedaviden haftalar veya aylar önce veya nadiren önceki yıllarda meydana gelen olayları hatırlamakta güçlük çekerler. Bu duruma retrograd amnezi denir. Tedavinizin haftaları boyunca meydana gelen olayları hatırlamakta da sorun yaşayabilirsiniz. Çoğu insan için bu hafıza sorunları genellikle tedavi bittikten birkaç ay sonra düzelir.
• Fiziksel yan etkiler. EKT tedavisinin yapıldığı günlerde bazı insanlar mide bulantısı, baş ağrısı, çene ağrısı veya kas ağrısı yaşarlar. Bunlar genellikle ilaçlarla tedavi edilebilir.
• Tıbbi komplikasyonlar. Her türlü tıbbi prosedürde olduğu gibi, özellikle anestezi içerenlerde, tıbbi komplikasyon riskleri vardır. EKT sırasında kalp hızı ve kan basıncı yükselir ve nadir durumlarda ciddi kalp problemlerine yol açabilir. Kalp problemleriniz varsa EKT daha riskli olabilir.
EKT’nin tartışmalı tarihi
Bazı ülkeler kullanımını yasaklarken, diğerleri yaygın olarak kullanıyor.
EKT’nin olumsuz algıları, önceki yanlış kullanımdan ve genel anesteziklerin veya kas gevşeticilerin tutarlı bir şekilde uygulanmasının tarihsel eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, sağlık uzmanları EKT’yi ilk kez tanıttığında, birçok kişi tedaviye rıza göstermedi. Sonuç olarak, sıklıkla kendi istekleri dışında EKT aldılar veya yan etkilerinin tam boyutunu bilmiyorlardı.
EKT, ilaç aldıktan veya terapi gördükten sonra kendini daha iyi hissetmeyen kişiler için etkili bir tedavi seçeneğidir. Çoğu insan için, güçlü bir antidepresan etkisi olan düşük riskli bir prosedürdür.
İnsanlar intihar düşüncesi veya intihar düşünceleri ve duyguları ile yaşadıklarında , EKT rahatlama sağlayabilir. Araştırmalar İnsanların %38’inin 1 haftalık EKT’den sonra intihar düşüncelerini tamamen bıraktığını buldu. Tedavi tamamlandıktan sonra, insanların %81’i artık intiharı düşünmediğini bildirdi.
Bu prosedür aynı zamanda, duygudurum düzenleyiciler gibi psikotrop ilaçları alamayan hamile veya yaşlı insanlar için de iyi sonuçlar verir.
Araştırmacılar neden işe yaradığını belirleyebilirse, müdahale durumu daha da güçlü olacaktır. 2011 tarihli bir incelemeye göre, Kopenhag Üniversite Hastanesi’nden psikiyatrist Tom Bolwig, EKT’nin depresyonda rahatsız olan belirli hormonların salgılanmasını artırdığını belirtti. Diğerleri, elektriğin sinirsel büyümeyi uyardığını ve depresyona karşı koruyucu olan beyin alanlarını yeniden inşa etmeye yardımcı olduğunu öne sürdü. Bolwig, üçüncü bir fikir, nöbetlerin kendilerinin beyin aktivitesini temel olarak, genellikle rahatlama sağlayacak şekilde sıfırladığı sonucuna varıyor.
EKT ayrıca serotonin gibi nörotransmiterler için reseptörlerin duyarlılığını değiştirerek hastalığı iyileştirebilir Yaygın olarak yanlış anlaşılan bu müdahale hakkında daha fazla şey öğrendikçe, uygulama yöntemlerimizi iyileştirebilir ve EKT’nin olumsuz etkilerini azaltabiliriz. Bununla birlikte, mevcut haliyle bile, tedavi medyada gösterilen barbarca cezadan çok uzaktır. Bu nedenle, çoğu zaman, her şey başarısız olduktan sonra aralıksız psikolojik sıkıntı için bir seçenek olarak düşünülmeye değer.
Videolarıma yorum ve beğeni yapmayı unutmayınız. Bir sonraki videomda görüşmek üzere hoşçakalın.
Kaynaklar
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/electroconvulsive-therapy/about/pac-20393894
https://www.medicalnewstoday.com/articles/electroshock-therapy#controversial-history
https://www.camh.ca/en/health-info/mental-illness-and-addiction-index/electroconvulsive-therapy
https://www.scientificamerican.com/article/the-truth-about-shock-therapy/