Canlıları dondurma işlemi başlı başına bir endüstriye dönüşmüş durumda. İşlemi gerçekleştiren şirketler, bu yöntemin işe yaramayacağını ileri sürenlerin yeterli delillere sahip olmadıklarını savunuyor.Dünyanın dondurulmuş ilk insanı James Bedford, cryo tüpü içindeki bekleyişinin 50. yılını tamamladı. Dondurulan insanları hayata döndürmek henüz mümkün olmamasına rağmen bu özel dondurma işlemi kendi endüstrisini yaratmış durumda.
1930 yılında yazılan bir romanda, insanların dondurulmasından söz ediliyordu. 1965 yılında ise ilk vücut dondurulma işlemi gerçekleşti. 1992 yılında Kaliforniya üniversitesinde yapılan deneyde, ölü bir köpek dondurularak tekrar hayata dönmeyi başarmıştı. Ve bu deney, Cryonics’in gerçekliği hakkında akıllarda soru işareti bırakmıyordu.
Cryonics.org’un giriş sayfasında ‘Welcome to your future’, yani ‘geleceğinize hoşgeldiniz’ yazıyor! Türkçede çok düşük sıcaklıklarda yapılan işlemler manasına gelen kriyojeni de cryonicsten geliyor.
İnsanları dondurarak koruma fikri ilk olarak 12 Ocak 1967’de James Bedford’un düşük sıcaklıklara dayanıklı cryo tüpünde saklanmasıyla pratiğe döküldü. Kaliforniya Üniversitesi’nde psikoloji profesörü olan James Bedford, tedavisi mümkün olmayan bir böbrek kanseri türüne yakalandı. Akciğerlerine de metastaz yapan böbrek kanserinin tedavisinin mümkün olmadığını anlayan 73 yaşındaki Bedford, dondurulmak için gönüllü oldu.
Vanilla Sky, Forever Young gibi birçok bilim-kurgu yapımına konu olan insanları dondurarak hayata döndürme fikri aslında gerçek hayatımıza düşündüğümüz kadar uzak değil. Çoğumuza imkânsız gelse de günümüzde bilmedikleri bir geleceğe uyanmayı bekleyen 250’den fazla dondurulmuş insan var.
Bu teknoloji ilk zamanlarda çıktığında, öngörüler 2010 yılında dondurulan ‘hasta’ların uyandırılabileceği yönündeydi. Ancak sene 2018, yine de mevcut durum karamsar mı, yoksa her şeye rağmen iç açıcı mı?
Günümüzde Türkiye’den 16 kişi, ölüm durumunda bedenini dondurtmak üzere bu şirketlere başvurmuştur. Bunlardan birisi ise, Çerkez Ethem’in yeğeni Güner Kuban’dır. Yapılan bir röportajda Kuban şu sözleri söylüyor; “Ben diğer insanlar gibi yaşamaya çok meraklı olduğumdan, hayatımı sürdürmek istediğimden dolayı imzalamadım bu antlaşmayı, tek istediğim, kısa bir süreliğine de olsa gelecekte Dünya’nın nasıl olduğunu bilmek, teknolojinin gelişimini, ışınlanmanın ve zaman makinesinin icad edildiğini, diğer güneş sistemlerinin keşfedildiğini görmek istiyorum. 80 yıl içerisinde dondurulan insanların hepsinin hayata tekrar döndürüleceğine inanıyorum.”
Şu an için öngörülen ‘geri dönüş’ aralığı 2035-2040 olarak ifade ediliyor. Ama ya bir öncekinde olduğu gibi çıkmazsa? Cryonics firmalarının umut taciri olduğunu iddia eden de birçok kişi var, ancak sürecin en başından itibaren olayın gelişimini ele aldık. Yorumu ve taktiri size ait.
Dr. Paul Segal’in deneyi
Dr. Segal beagle cinsi sevimli köpeği Miles’ı dondurup tekrar diriltmeyi başarmış ve bu deney dondurulmaya inanan insanlar için o günden beri büyük bir ispat olarak sayılıyor.
Mahkemelik vakalar
Dondurma konusunda hukuki olarak da bazı sorunlar çıkabiliyor. Özellikle de dondurulacak insanların aile üyeleri arasında anlaşmazlıklara sık rastlanıyor. Anlaşmazlıklar birçok defa mahkemeye taşındı. Örnek vermek gerekirse İngiltere’de 2016’da bir annenin ölen 14 yaşındaki kızını cryo tüpünde saklama isteği çocuğun babasının itirazlarına rağmen hukuki olarak onaylandı. Bir diğer örnek ABD’de Colarado’da 2011’da yaşandı. Mary Robbins isimli bir kadının dondurulma isteği çocuklarının itirazlarına rağmen yargıç tarafından kabul edilmesi gösterilebilir. Dondurulacak kişinin parasının yakınlarına kalmaması ailedeki itirazların önemli nedenlerinden olabilir. Çünkü dondurulacak kişilerin maddi varlıklarının bir bölümü dondurulma masraflarına harcanıyor, kalan kısmı ise hayata dönecekleri zamanda kullanmaları amacıyla kendi adlarına faiziyle birlikte birikiyor.
Peki, dondurma işleminin maliyeti ne kadar?
İnsanları dondurma işlemi sadece Amerika ve Rusya’da gerçekleştirilmekte. Peki, dondurma işleminin maliyeti ne kadar? The Guardian’ın haberine göre Amerika’da tüm vücut 200 bin dolara sadece kafa ise 80 bin dolara dondurulabiliyor. Rusya’da ise tüm vücudu saklama fiyatı 36 bin dolar, sadece kafayı dondurmak ise 18 bin dolara mal oluyor. Sadece kafasını donduran kişiler ise ileride vücutları olmasa dahi beyinlerindeki bilgilerin bir robota transfer edilebileceğine inanıyorlar.
Şahsi Düşüncem; bu tarz bir durumu uzay yolculuklarında kullanmak çok daha mantıklı olacaktır. Zaten eğer bu teknoloji gerçekleştirilirse uzay yolculuklarında yıldızlararası filminde ve diğer uzay filmlerinde olduğu gibi kullanacaklardır.
