Faberge Yumurtaları

Çar III. Aleksandr mücevher tasarımcılarından birine (Carl Faberge) kraliçe için Paskalya hediyesi hazırlamasını söyler. Faberge, beyaz emaye ile kaplı altın bir yumurta tasarlamaya karar verir. Açılan hediyenin içinde yalın altından yumurta sarısı ve onun içinde de yakut gözlü altın bir tavuk vardır. Kraliçe hediyeyi öyle çok beğenir ki Faberge bundan sonra saray kuyumcusu olarak görevlendirilir. Carl Faberge, Rus İmparatoru için 30 sene boyunca çalışır ve Romanovlar ailesi için 50’den fazla yumurta tasarlar. Bu yumurtaların sadece 43’ü günümüze kadar korunabilmiştir.
Kuyumcunun en meşhur çalışmalarından biri “Kış yumurtası (Зимнее яйцо)” olarak geçer. Bu yumurta dağ kristalinden hazırlanmış, platin ve elmastan akarsuları ile eriyen buz şeklinde tasarlanmıştır. 14 santimetrelik bu yumurta açıldığında içinde platinden bir sepette bir buket kardelen yer almaktadır.

Faberge’in yumurtaları II. Nikolay’ın ailesiyle ilişkilendirilir. Çar, her yıl annesi ve eşine Paskalya arifesinde kuyumcu yumurtasından hediye etmiştir.
“Gül tomurcuğu (Бутон розы)”, II. Nikolay’ın hanımı kraliçe Aleksandra’ya hediye ettiği ilk yumurtadır. Yumurta kırmızı emaye ile kaplıdır, içinde ise gül tomurcuğu vardır; gençlerin sevgisinin sembolü haline gelmiştir.
Faberge’in atölyesinde 500’e yakın kuyumcu çalışıyordu; demirciler ve çıraklar vardı. Bir yumurtanın hazırlanması için yaklaşık bir yıl gerekirdi. Çarlar yumurtaların bir sürpriz içermesini isterlerdi.
Yumurtanın içinde “Katçina sarayı (Гатчинский дворец)” – Saint Petersburg’daki imparatorluk köşkünün minyatür modeli mevcuttur. Köşkün sekiz santimetrelik benzer yapısı en ufak detayına kadar aynı şekilde hazırlanmıştır.
Emperyal Yumurtalar
Carl Fabergenin en önemli eserleridir.Bu yumurtalar Çar III.Aleksandre`nin siparişleridir.Eşi Marie Feodorovna`ya Paskalya hediyesi olarak sunmak için istemiştir.53 tane olduğu biliniyor.8 tanesinin varlığı tespit edilememiş.45 adet Emperyal yumurtanın şimdi nerede oldukları ve şekilleri bellidir.

Faberge Yumurtalarının genelinin çoğu Amerika koleksiyonlarında,çok küçük bir kısmı ise Kremlin Sarayı`ndadır.

Özellikleri
• Genelde kaz yumurtası büyüklüğündedir.
• Mine işlemeli ve mücevher süslemelidirler.
• Her yumurtanınn içinden bir sürpriz çıkar.
• Bu bir kişinin değil yetenekli sanatçılardan oluşan bir ekibin projesiydi. En pahalı olanlardan biri, 1913 yapımı elmas kar tanesi Kış Yumurtası, bugün 2,36 milyon pound değerinde. Her yıl farklı bir tema eşliğinde dışları kusursuzca tasarlanmış olan bu yumurtaların içlerinde karmaşık sürprizler gizli idi. Bunlar mekanik kuğulardan fillere kadar değişiyordu ve hatta bazıları kurularak çalışıyordu.
• Politik huzursuzluk tırmandıkça Romanovlar’ın müsrifliği göze batmaya başladı. Bolşevik devriminden sonra çoğu yumurtaya el konuldu ve Faberge ailesi Rusya’dan kaçtı. Günümüze sadece 43 Kraliyet Paskalya yumurtası kaldı ve bunlar müzeler, koleksiyoncular ve kralların elinde. İngiliz Kraliyet Ailesi 3 tanesini elinde bulunduruyor. Bunlardan biri Mozaik Yumurta. Ufak elmas, inci ve mücevherlerden oluşan bu yumurta Çar Nicholas’ın çocuklarının minyatür bir portresini içeriyor.

• TASARIMCI ÇAR
• Peter Carl Fabergé, 32 yıl boyunca 50 yumurta yaptı. Ancak bu sıradışı ilk mücevheri tasarlayan bizzat çarın kendisiydi. Aleksander, ‘Tavuk Yumurtası’ olarak bilinen bu altın yumurta için ilhamı, çariçenin teyzesi Danimarka Prensesi Wilhelmine Marie’nin sahip olduğu 18’inci yüzyıl yumurtalarından almıştı. Çünkü Marie Federovna hep, Danimarka’da geçirdiği çocukluğu boyunca onlara bakıp hayal kurduğunu anlatırdı. Çar da, nişanlanmalarının 20’nci yıldönümüne gelen Paskalya yortusunda eşine çok özel bir yumurta vermek istemişti. Hazırlıklara aylar önce başlamıştı elbette. Bu iş için, babası gibi maharetli bir kuyumcu olan, eğitimini Paris’te aldıktan sonra, Fransa, İngiltere ve Almanya’da da ustalık beratı edinen Peter Carl Fabergé’i seçmişti. Onu kraliyet mücevherleri yapması için gözüne kestireli çok oluyordu aslında.1882’de Moskova’da düzenlenen Pan-Rus Sergisi’nde kuyumcunun işlerini görmüştü. İçiçe pek çok sürpriz barındırmasını istediği yumurtaları ancak onun kadar maharetli birinin yapabileceğini düşünmüştü.

• Yine de çar, bu ilk tasarımda, proje ilerledikçe Fabergé’e önermelerde bulunup, yumurtanın istadiği gibi şekillenmesi için detaylı talimatlar verdi. Kraliyet çiftinin nişan yıldönümleri olmasa da Rus Ortodoks Kilisesi için Paskalya, yılın en önemli olayıydı. Batı’da Noel neyse Rusya’da da Paskalya oydu. Çar da, bu özel yumurtayla, 100 yıl öncenin elde boyanmış yumurtaların kutsanmak üzere kiliseye götürülmesi ve sonra aile üyeleriyle, arkadaşlara sunulması geleneğini canlandırmış oluyordu.

• SÜRPRİZSİZ YUMURTA OLMAZ
• 1887’den itibaren III. Aleksander, Peter Carl Fabergé’e yumurtaların tasarımı, kullanılacak malzemeler, uygulanacak teknikler konusunda tam bir özgürlük tanıdı. Bir şartla… Fabergé her tasarımıyla mutlaka şaşkınlık yaratacaktı. Bu öyle yüksek bir çıtaydı ki, yıllar içinde mücevher alanında bir daha eşi benzeri görülmeyen örnekler çıktı ortaya. Her seferinde karmaşık konseptleri hayal eden Fabergé, sık sık aile bağlarına, İmparatorluk Sarayı’nda olup bitenlere, imparatorluğun kilometre taşlarına ya da II. Nikola’nın tahta çıkışının 15’inci yıldönümü anısına yapılan ‘15’inci Yıl Yumurtası’ veya Romanov’ların hükümranlıklarının 300’üncü yılını kutlamak için tasarlanan ‘Üçyüz Yılın Yumurtası’ gibi Romanov hanedanın başarılarına odaklanıyordu.

• ÇİFTE YUMURTA
• Her yıl karısı Çariçe Marie Fedorovna’ya bir yumurta veren III. Aleksander’ın 1895’teki ölümünün ardından geleneği, oğlu II Nikola sürdürdü. Ama bir farkla. Nikola artık iki yumurta hediye ediyordu. Biri karısı yeni çariçe Aleksandra Fedorovna’ya diğeri babasının yerine annesi Marie Fedorovna’ya. Bu Paskalya hediyesi geleneğinin iki istisnası oldu. 1904 ve 1905 yıllarında siyasi huzursuzluk ve Rus Japon savaşı nedeniyle hediye verilmedi.
•
• Ama üretilen tüm yumurtalar birbirinden zarif tasarımları ve muhteşem işçilikleriyle bu iki yılın acısını fazla fazla çıkardılar. Yumurtaların içinde en pahalı olan, 1913 Paskalyası için yapılan ‘Kış Yumurtası’ydı. 24 bin 600 ruble’ye (2460 pound, yaklaşık 11.000 Türk lirasıyla) mal olmuştu. Fiyatı, kulağa böyle bir parça için çok ucuz geliyor ama bugünkü hesaplamayla değeri 2.36 milyon pound idi. Çar Nikola’nın annesi için yaptırdığı ‘Kış Yumurtası’, elmas kar taneleri serisiyle ünlenen Alma Pihl tarafından tasarlanmış, cam kadar ince kristallerin oyulmasıyla yapılmıştı. Platin ve elmaslarla süslenmişti. Eriyen bir kar görünümü verilmiş saydam kuvarz kaide üzerinde yükseliyordu. Sürprizi içine yerleştirilen kuvarz, yeşim, altın ve lâlden yapılmış minyatür bir demet anemondu. Yıllar, yıllar sonra 2002’de New York’taki Christie’s müzayede salonunda 9.6 milyon dolara (yaklaşık 33 milyon TL) satıldı. Söylendiğine göre alıcı, o zamanki Katar Emiri Halife bin Hamed El Sani idi.

• TESADÜFEN BULUNAN YUMURTA

• Bugün en ucuzuna 1 milyon pound (yaklaşık 4,5 milyon TL) civarında fiyat biçilen mücevherlerin en son ortaya çıkan parçası, 2014 yılında satışa çıkarılan 1887 tarihli, Vacheron Constantine yumurtasıydı; 20 milyon pound’a (yaklaşık 90 milyon TL) satıldı. Üstelik bu yumurta bir tesadüf eseri bulunmuştu. Amerikalı bir tüccar, bunun bir Fabergé yumurtası olduğundan yani koleksiyon değerinden habersiz Avrupa’da satın alıp ABD’ye getirmişti. Amacı iyi bir paraya üstündeki değerli taşları ve eritmek üzere de altın kısımlarını satmaktı. Ama olası alıcılar, değerinin üstünde fiyat istediğini öne sürerek onu geri çevirdiler. Bu değerli yumurta, yıllarca mutfağında durdu. 2012’de bir gece Vacheron Constantine ve yumurta kelimelerini Google’latınca gerçek karşısına çıktı. Sonrası eksperlerin bulunması, tescil edilmesi, müzayedenin hazırlanmasıyla hızla gelip geçti. Sonuç 20 milyon pound oldu. Bugün hâlâ kayıp altı Fabergé yumurtası var. Ne olur ne olmaz, siz siz olun, bu akşam tavan aranızı iyice bir kolaçan edin.