Kutupta Yaşayan Dinozorlar

Avustralya’da bulunan fosilleşmiş tüylerden oluşan bulgular, küçük etobur dinozorların, güney kutup dairesinde yaşamlarını sürdürmelerine yardımcı olmak için yalıtkan tüyleri olduğunu gösteriyor.

Paleontologların bildirdiğine göre, Avustralya’da bulunan on zarif korunmuş tüy fosili, kutuplarda yaşayan tüylü dinozorların ilk sağlam kanıtını temsil ediyor.
Tüyler, Avustralya’nın daha güneyde olduğu ve Antarktika’ya birleşerek Dünya’nın güney kutupsal karalarını oluşturduğu Kretase dönemine, 118 milyon yıl öncesine dayanıyor.
Her ne kadar bu çevre bugün Antarktika’dan daha sıcak olsa da, bu tüylerin ait olduğu dinozorlar muhtemelen aylarca karanlığa ve kışın donma sıcaklıklarına maruz kaldılar. (Kretase dönemin sonlarına doğru, Antarktika, Güney Amerika sauropodlarının, güney kutup bölgesinde ve Avustralya’da gezmesi için yeterince sıcaktı.)
Avustralya’da kazı alanında bulunan 10 adet iyi korunmuş fosil tüyü setinde tarih öncesi bir kuşun tüyleri de bulunuyor. C: Melbourne Museum
Fosil tüyler üzerine uzman olan Ryan McKellar, “Bulgu, tüylerin Kretase döneminde dinozorları ve ilkel kuşları yüksek enlemlerde sıcak tutmaya yardımcı olacağı anlamını taşıyor.” diyor.
“Bu kadar eski ve bu kadar güneydeki kayalardan elde edilen verileri görmek muhteşem. Araştırma, erken Kretase kutup tüylerinin gerçekten önemli bir anlık görüntüsünü sağlıyor.”
Yeni tanımlanan tüylerin tümü, Melbourne şehrinin yaklaşık 90 mil güneydoğusunda, Koonwarra adlı bir yerde bulundu. 1960’lı yıllarda bir yamaçta kesilmiş bir yol, zengin fosil yataklarını ortaya çıkardı ve son 60 yılda, çok sayıda fosil balık ve bitkinin yanı sıra, iyi korunmuş tüyler ortaya çıkarıldı.
Tüylerin hiçbiri herhangi dinozor veya kuş kemikleri ile ilişkili olarak bulunmadı. Bunun yerine, büyük olasılıkla deri değiştirme veya temizlenme sırasında kaybedilmiş ve rüzgarla birlikte sürüklenerek eski bir gölün dibine çökmüş olmalıydılar.
200 milyon yıl önceki Triyas Devri’nde dünyamız sıcak bir gezegendi. Atmosferdeki karbondioksit oranı 3-6 kat yüksekti ve sera gazları tavan yaptığı için ortalama sıcaklık 17 dereceye çıkmıştı. Dünya o kadar sıcak bir yerdi ki dinozorlar kutuplara sığınmak zorunda kaldı.
Garip ama gerçek: 65 milyon yıl önce Orta Amerika’ya çarpan katil asteroit gelene kadar dünyaya hakim olan dinozorların ataları, ilk 30 milyon yıl boyunca kuzey kutbunda sürgün hayatı yaşadı. Sadece devekuşu boyundaki ve daha küçük dinozorlar bugünkü ABD topraklarına inebildi.
Triyas Devri’nin sonlarında ılıman kuşakta görülen sert iklimler büyük dinozorları kutuplara hapsetti. Sıcak muson yağmurları ile toprak çatlatan kuraklık arasında gidip gelen hava koşulları küçükleri pek etkilemezken, büyük dinozorlar kutup dairesinde yuvalandı.

30 MİLYON YIL HAPİS
Bu veriler Kuzey Amerika kıtasında, New Mexico’da bulunan kaya formasyonlarına dayanıyor. 215-205 milyon yıl öncesinden, Geç Triyas Devri’nden kalan kaya katmanları büyük dinozorların eskiden kutuplarda yaşadığını gösteriyor.

OYNAK İKLİM
Bu değişiklikler o katmanlarda bulunan fosilleşmiş polen sayısındaki artışa ve azalmaya karşılık geldiği için, Whiteside elinde bulunan verilerin Kuzey Amerika kıtasındaki ormanların büyümesi ve küçülmesiyle ilgili olduğunu anladı.
Tıpkı son buzul çağında ormanlarla kaplı olan Sahra’nın 5000 yıl önce çöle dönüşmüş olması gibi, Kuzey Amerika kıtası da 200 milyon önce kurak ve sulak dönemler arasında gidip gelen dengesiz bir iklime sahipti. Bu da dinozorların istikrarlı besin kaynakları bulmasını engelliyordu.

KUTUPLARA KAÇTILAR
Düşünün, Jurassic Park filmlerine yakışır büyük bir dinozorsunuz, yumurtadan yeni çıktınız ve 20 yılda 4 ton ağırlığa erişeceksiniz (bugünkü Asya filleri kadar). Bu sırada et yiyerek veya çayırlarda otlayarak düzenli beslenmeniz gerek.
Amerika’da iklimler sulak ve kurak dönemler arasında gidip gelirken, otlaklar küçülür ve av hayvanları sürekli göç ederken bunu yapamazsınız. Bu yüzden serin kuzey kutbundaki yeşil otlaklarda otlayarak veya gür ormanlarda av peşinde koşarak yaşamak zorunda kalırsınız.

Kanada’nın kuzey bölgesi Yukon ile Alaska sınırında yapılan bilimsel çalışmalarda yeni bir dinozor türü fosili bulunduğu bildirildi.
Yeni bulunan türün, T-Rex olarak da bilinen “Tyrannosaurus rex” türü dinozorun “kuzeni” ve onun yarısı büyüklüğünde, yine de insandan iri olduğu belirtildi. Dinozorun, “Nanuqsaurus hoglundi” türünde olduğu açıklandı.
Bilim ekibinden Teksas’taki Perot Doğa ve Bilim Müzesi uzmanı Tony Fiorillo, fosilin kafatası ve çene parçalarının Prince Creek formasyonunda olduğunu söyledi.
Fosilin, mezozoik dönemin sonlarında yaşadığını, bu dönemin de Kuzey Kutbu’nun diğer bölgelere oranla daha sıcak ve otlak olduğunu hatırlatan Fiorillo, cüssenin küçüklüğünü ise “24 saat karanlık geçen kış şartlarına uyum” ile açıkladı.
Ekibin araştırmasına ilişkin bilimsel makale de PLOS ONE isimli bilim dergisinde yayımlandı.

Daha Sıcak Bir Dünya
Her ne kadar kutup dinozorları soğuğa dayanıklı olsa da günümüzün inanılmaz sert koşullara sahip kutup bölgelerinde yaşayabilirler miydi, bilemiyoruz. Günümüzün kutup ikliminde öyle düşük sıcaklıklar yaşanıyor ki yalnızca en esnek canlılar hayatta kalabiliyor. Mezozoik zamanda yemyeşil bitki örtüsüyle kaplı kutup arazileri çok farklıydı.
Dinozorlar, atmosferdeki çok daha yüksek karbondioksit seviyesi sayesinde daha sıcak bir havanın tadını çıkarıyordu. Bu sayede gezegenimiz ısındı, kutuplar eridi ve yaşam gelişti. Ancak dinozorlar çağının sonuyla insanlığın ilk yılları arasındaki sürede doğal süreçler sonucunda karbondioksit seviyesi düştü, sıcaklık azaldı ve kutuplar yeniden dondu.