Zika Virüs Hastalığı (ZVH) Flavivirus grubundan bir RNA virüsü olan Zika virüsün (ZV) neden olduğu ve insanlara etkeni taşıyan Aedescinsi (Aedes aeyptive Aedes albopictus) sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan bir hastalıktır.
Zika virüsü ilk kez 1947’de Uganda’da Zika ormanında rhesus maymunlarında saptanmış; ardından 1948’de aynı ormanda sivrisineklerden ve 1952’de Uganda ve Tanzanya’da insanlardan izole edilmiştir. Takip eden yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya’da ve Pasifik bölgesinde görülmüş olup 2013-2014 yıllarında Fransız Polinezyasında yaşanan ZVH salgınında Guillain-Barre Sendromu vakalarında dikkat çekici bir artış gözlenmiştir. Benzer şekilde 2015 yılında Brezilya’daki salgında virüs ile mikrosefali arasında ilişki olabileceğine dair bulgular tespit edilmiştir.
Ülkemizde 2017 yılında, endemik bölge ziyareti öyküsü bulunan 4 importe (yurtdışı kaynaklı) vaka tespit edilmiştir. Bu kişiler virüse ziyaret ettikleri ülkede maruz kalmış, döndükten sonra hastalık bulguları başlamıştır. Ülkemizde şu an itibariyle yerli ZVH vakası bildirimi yoktur.
Zika virüs insanlara esas olarak etkeni taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşmakla beraber, virüs; semen, vajinal salgılar, kan, idrar, amniyon sıvısı, BOS, anne sütü, tükürük gibi vücut sıvılarında, beyin ve spinal kordda saptanmıştır. Virüsün gebelik esnasında bebeğe geçebilmesi ve virüsün Guillain-Barre Sendromu ve mikrosefali arasında ilişkili olabileceği yönündeki bulgular tespit edilmesi hastalığa olan ilgiyi arttırmıştır.
ZVH, çoğunlukla asemptomatik olarak seyretmektedir. Hastalığın en yaygın bulguları, hafif ateş, döküntü, konjonktivit, kas ve eklem ağrısı, halsizlik veya baş ağrısıdır. Bulgular genellikle 2-7 gün sürer. İnkübasyon süresi kesin olarak bilinmemekle birlikte 3-14 gün olarak kabul edilmektedir. İnsanlar genellikle hastaneye yatacak kadar hasta olmazlar. ZVH’de ölüm çok nadir görülmektedir.
Ülkemizde yapılan çalışmalarda virüsü taşıyabilme özelliği olan sivrisinek türleri kısıtlı bölgelerde tespit edilmiştir. Bu bölgelerden toplanan sivrisinek örneklerinde Zika virüs araştırması yapılmış olup virüs tespit edilmemiştir. Sivrisineklerin hastalığı insanlara bulaştırabilmeleri için virüsü taşıyor olması gerekmektedir. Dolayısıyla hastalığa sebep olan virüsü taşımayan Aedescinsi (Aedes aeyptive Aedes albopictus) sivrisineklerin sokmasıyla insanlar Zika Virüs Hastalığına yakalanmazlar.
Zika virüsü nerelerde görülüyor?
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ), 23 ülkede görülen Zika virüsünün özellikle Güney Amerika’da yayılmaya devam ettiğini duyurdu.
Virüsün Tropikal Afrika, Güneydoğu Asya, Pasifik Adaları, Orta ve Güney Amerika’da görüldüğünü belirten DSÖ, virüs riskinin 2010 yılından bu yana 30 kat arttığını kaydetti.
Brezilya sağlık yetkilileri, ülkede virüs bulaştığı düşünülen 3 bin 893 kişi bulunduğunu bildirdi. Ülkenin kuzeydoğusundaki fakir Pernambuco bölgesinde yenidoğanların yüzde 1-2’sinde mikrosefaliye rastlanıyor.
Zika virüsünün yayıldığı Brezilya’da, ekim ayından bu yana 3 bin 500’den fazla bebeğe nöro-gelişimsel bozukluk olan “mikrosefali” teşhisi konuldu. Son olarak Hawaii adalarında yeni doğan bir bebekte Zika virüsü kaynaklı doğum kusuru tespit edildiği açıklandı.
Batı Nil virüsü gibi sivrisinek yoluyla yayılan Zika virüsünün ABD’de yayılmasına sebep olan sivrisinekler Teksas, Florida ve New Jersey eyaletlerinin doğu kıyılarında görülüyor.
Güney ve Orta Amerika seyahatinden dönen Danimarkalı bir turistte Zika virüsüne rastlanmasının ardından Avrupa ülkelerinin de alarma geçtiği belirtildi.
İngiltere Kamu Sağlığı Dairesi’nden yapılan açıklamada da Kolombiya, Surinam ve Guyana’dan dönen üç kişide Zira virüsünün tespit edildiği bildirilmiş; İtalya, İspanya ve İsviçre’de de Zika virüsü vakalarına rastlandığı belirtilmişti.
Zika virüsüne karşı alınan önlemler nelerdir?
Enfeksiyondan korunmak için hastalığın görüldüğü bölgelerde halkın sivrisinek ısırıklarından korunması ve kadınların hamile kalmamaları önerildi.
Aedes türü sivrisineklerin sokması sonucu insana bulaşabilen virüsün önlenmesi kapsamında Kolombiya ve Jamaika’da temmuz ayında kadınlardan 6 aydan 1 yıla kadar hamile kalmamaları istenmişti.
El Salvador Sağlık Politikası Bakan Yardımcısı Eduardo Espinoza, kadınlara bu ve gelecek yıl çocuk yapmaktan kaçınmaları ve aile planlamasına yönelmeleri çağrısı yaptı. Espinoza, halka sivrisinek savar kullanmaları ve eteklerinin altına pantolon giymeleri tavsiyesinde bulundu.
Brezilya’nın, 2016 Yaz Olimpiyat Oyunları’ndan 4 ay önce Zika virüsüne karşı denetime başlayacağı duyuruldu. Rio 2016 Yaz Olimpiyat Oyunları yerel organizasyon komitesi, sivrisineklerin bulaştırdığı ve kusurlu doğumlara neden olan Zika virüsüyle mücadelede, müfettişlerin, sivrisineklerin ürediği durgun suların kurutulması için çalışacaklarını açıkladı.
ABD’deki Kadın Hastalıkları ve Jinekologlar Amerikan Koleji (ACOG) Başkanı Dr. Mark Defrancesco, virüsün görülebileceği bölgelere hamile kadınların seyahat etmesinin tavsiye edilmediğini belirtti.
Öte yandan, ABD Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC), konuyla ilgili seyahat uyarısı yaptığı ülke sayısını 22’ye çıkardı.
Kaynak:
Saglik.gov.tr
Hürriyet.com.tr
