İnsan yaşamı için gerekli olan su ve oksijen bir gezegende yaşam için gereklidir. Uydumuz olan Ay’da su bulunması haberleri medyada fazlasıyla yer bulmaktadır. Bulunan bu su buzulları yaşam olma durumu için değil gelecek burada kolonileşme için büyük bir gelişmedir.
Uydu verileri Ay’ın içindeki suyun geniş bir alana yayıldığını ve volkanik kayaların gelecekteki kaşifler için önemli bir kaynak olabileceğini öneriyor. Antik yanardağ patlamalarından geriye kalan küçük cam boncuklara yapılan yeni bir analize göre, Ay üzerinde önceden zannettiğimizden daha çok su var.
Doğal olarak oluşan boncuklar, yanardağ aktivitesinin olduğu bölgelerin yakınlarına iniş yapmış olan Apollo 15 ve 17 görevleri tarafından 70’lerde toplanmıştı. Boncuklar, magma yeryüzüne doğru patlarken, su içinde hapsolacak şekilde kristalize olarak oluşuyorlar.
Ancak bilim insanları, Apollo örneklerinin eşsiz olduklarından veya Ay üzerindeki diğer volkanik akıntıların su barındıran camla dolu olup olmadığından emin olamadılar. Yüzeyde bulunan yeterli miktardaki buzun gelecekte Ay’a yapılacak keşif gezilerinde ve hatta orada kalmak için su kaynağı olarak kullanımının mümkün olabileceği ve bunun Ay’ın yüzeyinin altında saptanan suya erişmekten daha kolay olabileceği düşünülüyor.
En yakın komşumuza yeniden gitme gayretinde olduğumuz için, bu buzlar hakkında daha fazla şey öğrenmek; suyun oraya nasıl geldiğini ve Ay’daki çevreyle nasıl bir etkileşim içinde olduğunu anlamak NASA ve ticari ortakları için çok önemli bir görev odağı olacak.
Ay yaklaşık Dünya’nın dörtte biri büyüklüğünde, hacmi Dünya’nın 88’de biri ve yerçekimi de 6’da birine eşit. Elbette atmosferi olmadığı için insan yaşamına pek uygun bir yer değil.
Öte yandan, Amerika Mars’a insan yollamadan önce Ay’a tekrar insan göndermeyi düşünüyor. Bu kez uzun süreli yolculuklar yapmayı ve Ay yörüngesiyle yüzeyinde yeni üsler kurmayı planlıyor. Böylece Mars’a insanlı uzay seferlerinin risklerini azaltacak ve insan hayatını koruyacak.
SU BUZU RAPORU
ABD Ulusal Bilimler Akademisi araştırmacıları 27 Ağustos 2018, Pazartesi günü yaptıkları duyuruda, ABD ve Hindistan’ın Ay’a gönderdiği araçların analiz sonuçlarını açıkladılar. Özel etkinlikte Ay’a inen veya çakılan sondaların su buzu raporlarını paylaştılar.
Bu bağlamda Ay’da yüzlerce kraterde bol miktarda su bulunmuş olması NASA’yı da şaşırttı. Sonuçta Ay’da atmosfer yok ve atmosfer olmayınca sıvı olması da mümkün değil; çünkü basınç yokluğunda su anında kaynayıp buharlaşıyor. Geriye su buzu kalıyor.
NASIL BULDUK?
Ay kraterlerine uzay sondası çakarak: Hindistan’ın Çandrayan-1 ile NASA’nın Ay Keşif Uydusu (LRO), Ay kutuplarının üzerinden geçerken yansıyan ışığa baktılar ve dalga boyunu analiz ederek parlak bölgelerin su buzuyla kaplı olduğunu buldular.
NASA tarafından Çandrayan-1’in hemen ardından fırlatılan Ay Krater Gözlem ve Tarama Uydusu (LCROSS) ise bilerek kraterlerden birine çakıldı. Ay’ın güney kutbuna yakın Cabeus kraterine çarpan LCROSS’un çıkardığı toz bulutu ve Ay’ın düşük yerçekimiyle kolayca uzaya savurduğu döküntüler, NASA’nın kraterde ne kadar buz olduğunu tespit etmesine izin verdi.
NASA bu sondalardan gelen verileri toplayarak Ay’da su buzu bilgisayar simülasyonlarıyla karşılaştırdı. Böylece Ay’da sanılandan daha fazla su buzu olduğunu tespit etti. Hem de yüzlerce ve yüzlerce kraterde.
